Güç İnsanlarla Diyalog / Donald H. Weiss / KİTAP ALINTILARI

 

1.  Karşınızdaki kişiyi olduğu gibi kabul etmeye başladığınız zaman, güç insanlarla başa çıkmanın araçlarını etkili bir şekilde kullanabilirsiniz. Böylece, önceleri size güç gelen durumların üstesinden daha kolay gelebilirsiniz.

 

2. İnsanlar iki anlamda "güç" olabilir. Birincisi, siz onları güç bulabilirsiniz; bir değişiklik yapmak gerektiğini siz düşünürsünüz. İkincisi, bu kişilerin çevresindeki insanların çoğu onları güç bulabilir. O zaman değişiklik yapma gereğini hem siz hem de başkaları duyar.

 

3. Gerçek değişim süreci, üzerinde önemli ölçüde kontrol kurabileceğiniz tek kişinin kendiniz olduğunu kabul etmekle başlar. Kendinizi, kendi kişiliğinizi değiştirmeninse ne kadar güç birşey olduğunu bilirsiniz. Eski bir alışkanlığınızı terk ettiğinizde bile, bu alışkanlığa yol açan karakter özelliğiniz değişmeden kalır.

 

4. Kendinizden beklemediğiniz şeyi (yani karakterini değiştirmeyi) başkalarından da beklemeyin. Onlardan bu konuda isteyebileceğiniz tek şey, size karşı davranışlarını değiştirmeye istekli olmalarıdır. Bu isteğin derecesi, onlar üzerinde sadece şefleri olarak değil dostları ve meslektaşları olarak da sahip olduğunuz etkinin derecesine bağlıdır.

 

 

5. Birinin kişiliğinden söz edilirken, çoğu zaman aslında bir davranış kalıbı kastedilir. Herkesin bir baskın davranış kalıbı, bir de baskı altındayken - kullandığı yedek davranış kalıbı (örneğin, geri adım atma) vardır.

 

6. Davranışları birbirinden ayırt eden belirleyici faktör, insanların kendi yaşamlarını ya da çevre koşullarını kontrol etme kapasiteleridir.

 

7. "Duyarlılık" kişinin nasıl kontrol kurduğunu ya da kuramadığını anlatır ve uç örneklerini kontrollü ve kontrolsüz davranışlarda bulur.

 

8. Kendi davranışınızı değiştirmek ya da bir başkasının size başka türlü davranmasını sağlamak istiyorsanız, işe farklı davranış tipleri arasında karşılaştırma yaparak başlamanız, bunun için de önce aralarındaki benzerliklere dikkat etmeniz gerekir. Kontrolünüzü korumak, ama daha duyarlı olmak istiyorsanız, davranışınızı buna göre ayarlamak nispeten kolaydır. Ama daha fazla kontrole gereksinim duyuyorsanız (örneğin "kontrolsüz ve duyarsız" davranış tipinden kurtulmak istiyorsanız) davranışınızda daha büyük bir değişiklik yapmanız gerekir.

 

 

9. Kendi davranışlarınızı önemli ölçüde değiştirmeye ya da başkasından böyle bir şey istemeye karar vermeden önce, bundan elde edeceğiniz kazancın harcayacağınız çabaya değip değmeyeceğine karar verin. Değişikliğin sizin için değeri ne? Eğer çok önemliyse, gerekli bütün adımları atın. Ama önemli değilse, boşuna riske atılmayın.

 

10. İnsanlara ne yapacaklarını ve nasıl yapacaklarını söylemek yerine, sorunları çözmek için onlarla işbirliğine girin.

 

11. Başka birinden davranışlarını değiştirmesini talep etmek niyetindeyseniz, bunun sizin için pek önemli olmadığı gibi bir izlenim bıraktığınız takdirde çabalarınız boşa gidebilir. Durumu kontrol altında tutmak için, karşınızdaki kişinin sizin gereksinimlerinizi ve bunların önemli olduğunu bilmesini sağlamanız gerekir. İnsanlar sizi ciddiye almalıdır.

 

12. Kararlı olmak, saldırgan olmak anlamına gelmez. Kimileri bu ikisini birbirine karıştırır. Saldırgan insanlar, karşısındakiyle tartışmaz; yalnızca onu suçlar ve talepte bulunur. Bu da onun diğer kişiyle yabancılaşmasına neden olur.

 

13. Kararlı olmak, kontrollü ve duyarlı olmak demektir. Birinin karşısına kararlılıkla çıktığınız zaman, kendi haklarınıza sahip çıkarsınız ama aynı zamanda diğer kişiye sıcak davranır ve saygı gösterirsiniz. Hiç kimsenin bütünüyle kötü olmadığını unutmayın. Karşınızdaki kişinin özsaygısını beslerseniz, sizinle daha kolay işbirliği yapacaktır.

 

 

14. Olumsuz tavırlara karşı çıkın. Bu, karşınızdaki insanın kişiliğini değiştiremeyecek bile olsanız, karşılıklı çıkarlar uğruna, size karşı tavırlarında dikkatli olmasını istemeniz anlamına gelir.

 

15. Karşınızdakinin özsaygısını beslemenin bir yönü de, onu olduğu gibi görmek ve olumlu davranışları da olduğunu kabul etmektir. Biriyle iyi iş ilişkileri kurmak için, ondan sosyal anlamda hoşlanmanız gerekmez. Bunun için gereken tek şey, ona kişi ve profesyonel olarak saygı göstermek ve aynı şekilde karşılık görmektir. Güç bir insana saygı gösterdiğinizde, kendi kendisini başka bir gözle değerlendirmeye başlayıp daha çok hoşa gitmeye çalışabilir.

 

16. İnsanlara kendi çıkarlarını göstermezseniz, hiçbir anlamlı değişiklik gerçekleştiremezsiniz.

 

17. Daha önce söylediğimiz gibi, insanların davranışlarını gözleyerek onların hangi gereksinimlerini karşılamaya çalıştıklarını büyük oranda anlayabilirsiniz. "Bunu yaparsan, şunu elde edersin." Böyle bir konuşmanın sonunda, bütün taraflar soruna bulunan çözümün ve yapılan faaliyet planının kendi amaçlarına uygun olduğunu hisseder.

 

 

18. Birlikte çalıştığınız herkesin övülecek bir yanını bulabilirsiniz. Önce bunu kabul edin. Eğer olumlu bir özelliği olmasaydı, o kişi orada bulunmazdı.

 

19. Güç insanlarla uğraşırken, elde etmeyi umduğunuz kazancın atıldığınız riske değip değmeyeceğine karar vermeniz gerektiğini, başkalarından davranışlarını değiştirmesini istemeden önce kendi davranışlarınızı gözden geçirmenizin iyi olacağını ve diğer kişinin gereksinimlerine uygun bir kazanç bulmadığınız takdirde onun işbirliği yapmasını sağlayamayacağınızı da biliyorsunuz. 

 

 

20.  Sizinle başka biri arasındaki bir sorunu birlikte çözmeye istekli olmak, her iki tarafın da soruna gerçek ve içten gelen bir ilgi göstermesi anlamına gelir. Sorunun çözülmesi, tarafların şunları yapmak için birlikte çalışmasını gerektirir: 1) sorunu tanımlamak, 2) görüş ayrılıklarını gidermek, 3) her iki tarafı da amaçlarına ulaştıracak bir faaliyet planı hazırlamak. 

 

21. Genellikle "ben tümceleri" şeklinde ifade edilen geribesleme, diğer kişilere, söyleyip yaptıklarının sizi nasıl etkilediğini bildirir. Geribesleme elbette ters yönde de işler. Siz söyleyeceklerinizi bitirdikten sonra, ya da saptanan başka bir zamanda, onlar da size geribesleme verir.

 

 

22.  Diğer kişiye hangi davranışlarının sizi etkilediğini ve nasıl etkilediğini açıkça anlatan bir geribesleme vermedikçe, onun davranışlarını değiştirmesini bekleyemezsiniz. Bunun için ayrıca, ne olmasını istediğinizi de belirtmeniz gerekir. 

 

23.  Geribesleme tümceleri "siz"li (ya da "sen"li) değil, "ben"li ifadelerdir. Yani bunlar, karşıdaki kişi üzerinde değil, sizin üzerinizde odaklanır. Kısacası, iyi formüle edilmiş bir geribesleme ifadesi, diğer kişinin davranışını betimler, sizin bundan nasıl etkilendiğinizi açıklar ve istek ya da gereksinimlerinizi ortaya koyar. Bu şekilde düzenlenmiş bir geribeslemenin etkisi, karşınızdaki kişiyi suçlamadan, sizin durumu nasıl gördüğünüzü ve o konuda ne hissettiğinizi açığa vurmasından kaynaklanır.

 

24.  Görüşmenin yapısı, sonuca doğru ilerleyebilmek için önemli bir araçtır. Görüşmeyi dikkatle planlamak gerekir. Amaçlarınızı önceden saptayın ve bunu diğerlerine de söyleyin. Uyulacak kuralları açıklayın ve insanların kendilerini rahat hissetmelerini sağlayın. Onları yapıcı bir tartışma içine çekin ve aktif bir rol oynamaya teşvik edin. Sorunun çözülmesine herkesin katkıda bulunmasına dikkat edin. 

 

25.  Değişikliği siz istediğinize göre, görüşmenin kontrolü sizde olmalıdır. Bunun için bir plan hazırlayın ve daha önce yaptığınız gibi, değişmesini istediğiniz davranışların değerlendirmesiyle işe başlayın. Değişmesini istediğiniz her davranış için farklı bir sonuç saptayın.

 

26.  Sonuca ulaşma gereği, istenen sonucun ne olduğunu önceden bilmenin gereğini de ima eder. Böyle hassas konulara önceden saptanmış bir amaç olmadan dalmak, hiç arzu edilmeyen sonuçlara yol açabilir. Görüşmeye başlamadan önce bu sonucu açık seçik tanımlayın ve diğer kişiye de açıklayın. Böyle yapmazsanız, yapacağınız açıklamalar geri tepebilir: diğer kişiyle kavgaya tutuşabilirsiniz ya da fiziksel veya duygusal olarak tartışmadan çekilebilir.

 

27.  Karşınızdaki kişiye karşı olumsuz duygular beslediğiniz zaman, onun fikirlerini sormak size zor gelebilir. Bunun için birbirinden farklı birkaç beceriye gerek vardır. Bunu bir kez sorduktan sonra da, sessizce  oturup söylediklerini dinlemeniz gerekir. Bu riskli bir durumdur, çünkü hiç hoşunuza gitmeyen bir davranışsal geribesleme alabilirsiniz. Bu riski etkin dinleme yoluyla -yani sorular sorarak, daha fazla açıklama isteyerek, daha çok şey öğrenmeye çalışarak ve enformasyonel geribesleme vererek-azaltabilirsiniz.

 

28.  Geribesleme almanın gerçekten önemli parçası, sizin dinlemeye istekli olmanızdır. Kendinizi savunmaya kalkmayın. Davranışlarınıza sebep bulmaya çalışmayın. Dinlemenin en iyi yolu, bütün dikkatinizi karşınızdaki kişinin söylediklerine vermek ve kendi fikirleriniz üzerinde değil de onunkiler üzerinde odaklanarak konuşmaya aktif bir şekilde katılmaktır.

 

 

29.  Enformasyon ya da açıklık talep eden sorular iki türlüdür: açık uçlu ve kapalı uçlu. Açık uçlu +sorular, kim, ne, niçin, nerede, ne zaman ve nasıl sözcüklerini içeren sorulardır. Bunlara "evet" ya da "hayır" şeklinde yanıt verilemez. Diğer kişinin duygu ve düşüncelerini öğrenmek ya da mümkün olduğunca çok enformasyon almak istediğinizde, açık uçlu soruları kullanırsınız. Bu sorular karşınızdakini konuşmaya teşvik ettiği için, kontrolsüz ve duyarsız kategorisine giren insanlarla iletişim kurmakta çok işe yarar.

 

Kapalı uçlu sorular, "evet" ya da "hayır" diye yanıt verilebilen, "... misiniz?", "...cak mısınız?". *... yapabilir misiniz?" şeklindeki sorulardır. Bunlar karşılıklı konuşmayı kesintiye uğratır ve olsa olsa bir gerçeği onaylamaya yarar. Kapalı uçlu sorular karşınızdaki kişinin konuşma şevkini kırdığı için, kontrolsüz ama duyarlı kategorisine giren insanların konudan ayrılmamasını sağlamakta işe yarar.

 

 

30. Yanıtını kendi içinde taşıyan sorular sormaktan kaçının. Genellikle kapalı uçlu olan böyle bir soru sorduğunuzda, karşınızdakinin sizinle aynı fikirde olmaması onu aptal durumuna düşürür.

 

31. Diğer kişiyi daha fazla konuşmaya teşvik eden başka araçlar da vardır. Örneğin, kafayı hafifçe aşağı-yukarı sallamak, "Evet, anlıyorum" anlamına gelir ve söylenenleri dinlediğinizi ifade eder. Açık uçlu yorumlar ("Neden görüşlerini ciddiye almadığımı düşündüğünü bilmek isterdim") diğer kişinin açıklamalarına değer verdiğinizi gösterir. Öte yandan kapalı uçlu yorumlar, bir enformasyonu doğrulamaya ya da bir fikri onaylamaya yarar ("Öyleyse senin canını sıkan, benim dünkü sözlerim.")

 

32. Görüş ayrılıklarının giderilmesi aşamasında, önce diğer kişinin sizin görüşlerinizi nasıl karşıladığını öğrenirsiniz. Onun bütün duygularını açığa vurmasını sağlar ve çok önemli bir boşluğu (onun karşılamaya çalıştığı gereksinimlerle sizin kendi gereksinimleriniz arasındaki boşluğu) kapatmasına yardımcı olursunuz. Bir insanı "güç insan" yapanın bu boşluk olduğunu anımsayın.

 

 

33. Güç insanlarla diyalog, dinleme, görüşlerini açıklama, etkili geribesleme verme, görüş farklılıklarını giderme ve herkes için yararlı olacak bir plan hazırlama becerilerini içerir.

 

34. İnsanlar çoğu zaman birbiriyle iyi geçinir. İyi gitmeyen ilişkiler de genellikle düzeltilebilir. Bunun için önce sorunun kimden ve nereden kaynaklandığını saptayın. Güç insan diğer kişi mi, yoksa siz misiniz?

 

Daha sonra, kendi davranışlarınızı değiştirmeye ya da diğer kişiye bu konuda yardımcı olmaya çalışmanın, almayı umduğunuz sonuca ve atılacağınız risklere değip değmeyeceğine karar verin. Değeceğini düşünüyorsanız, harekete geçin. Ama değmeyecekse, ya statükoyu kabul edin ya da o ortamdan uzaklaşın.

 

35. Eğer kendi davranışlarınızı değiştirmeyi düşünüyorsanız, insanlar arasındaki ilişkilerde en etkili davranış tarzının "kontrollü/duyarlı" davranış tarzı olduğunu unutmayın. Bunun nedeni, bu tür davranışların diğer kişilerin özsaygılarını yükseltmesi ve onlara önderlik etmenizi sağlamasıdır. Kontrollü/duyarlı davranış, işyerindeki herkesin hedefi olmalıdır.

 

36.Başka birinden davranışlarını değiştirmesini isteyeceğiniz zaman, çok dikkatli plan yapın. Sorunu çözmek için geribesleme görüşmesi isteyin ve bütün dinleme ve geribesleme becerilerinizi kullanın. Güç bir insanla başa çıkmak, ilişkinizden her ikinizin de aynı kazancı beklemesini sağlamak demektir.