Meslek Hastalıklarının Nedenleri

Meslek hastalıkları, çalışanların işleri ile doğrudan ilişkili olan ve tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden ortaya çıkan geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir. Bu hastalıklar, iş yerindeki çeşitli etkenlere maruz kalma sonucu oluşabilir.

Meslek hastalıklarının en yaygın nedenleri şunlardır:

1. Fiziksel Etkenler:

• Gürültü: Yüksek ses seviyesine maruz kalma, işitme kaybına, baş ağrısına ve strese neden olur.
• Titreşim: Titreşim, el ve kol hastalıklarına, sinir hasarına ve kas-iskelet sistemi bozukluklarına yol açabilir.
• Aydınlatma: Yetersiz veya aşırı aydınlatma, göz yorgunluğuna, baş ağrısına ve konsantrasyon zorluğuna neden olabilir.
• Toz: Silika tozu gibi solunabilir tozlar, akciğer hastalıklarına ve kansere yol açabilmektedir.
• Ergonomik Riskler: Yanlış duruş ve çalışma pozisyonları, kas-iskelet sistemi bozukluklarına ve bel ağrısına neden olabilir.

2. Kimyasal Etkenler:

• Toksinler: Kurşun, cıva ve asbest gibi toksinler, sinir sistemine, böbreklere ve akciğerlere zarar verebilir.
• Kimyasal Çözücüler: Benzen ve toluen gibi kimyasal çözücüler, baş dönmesine, bulantıya ve kansere yol açabilir.
• Asitler ve Alkaliler: Asitler ve alkaliler, cilt tahrişine, yanıklara ve solunum problemlerine neden olabilir.

3. Biyolojik Etkenler:

• Virüsler ve Bakteriler: Tüberküloz ve Hepatit B gibi virüsler ve bakteriler, solunum ve karaciğer hastalıklarına yol açabilir.
• Mantarlar: Mantarlar, solunum problemlerine ve cilt hastalıklarına neden olabilir.
• Hayvansal Ürünler: Hayvansal ürünlere maruz kalma, alerjik reaksiyonlara ve astıma yol açabilir.

4. Psikolojik Etkenler:

• Stres: İş stresi, anksiyete, depresyon ve tükenmişlik sendromuna yol açabilir.
• Mobbing: Mobbing, iş yerinde zorbalık ve taciz anlamına gelir ve çalışanlarda strese, kaygıya ve depresyona neden olabilir.
• Fazla Çalışma: Fazla çalışma, yorgunluğa, konsantrasyon zorluğuna ve kazalara yol açabilir.

Meslek hastalıklarının önlenmesi için:

• İşverenlerin, iş yerindeki riskleri belirlemesi ve bu risklere karşı gerekli önlemleri alması gerekir.
• Çalışanlara, meslek hastalıkları ve korunma yöntemleri hakkında eğitim verilmelidir.
• Kişisel koruyucu donanım (KKD) sağlanmalı ve düzenli olarak kontrol edilmelidir.
• İş yerinde düzenli olarak sağlık kontrolleri yapılmalıdır.

Meslek hastalığı olduğunu düşünen çalışanlar, en kısa sürede bir doktora başvurmalı ve işyerinde yaşadıkları riskleri bildirmelidir.

Meslek Hastalıklarını Azaltma Yöntemleri

Meslek hastalıkları, işyerinde maruz kalınan tehlikeli etkenlere bağlı olarak ortaya çıkan ve çalışanların sağlığını ciddi şekilde etkileyebilen hastalıklar şeklinde tanımlanabilir. Bu hastalıkların önlenmesi için işverenler ve çalışanlara önemli görevler düşer.

İşverenlerin Alması Gereken Önlemler:

• Risk Değerlendirmesi Yapmak: İşyerinde bulunan tüm risklerin belirlenmesi ve bu risklere karşı gerekli önlemlerin alınması gerekir.
• Tehlikeli Etkenleri Ortadan Kaldırmak: En kısa sürede işyerindeki tehlikeli etkenler ortadan kaldırılmalıdır. Bu, tehlikeli makinelerin korunması, havalandırma sistemlerinin kurulması ve uygun ışıklandırmanın sağlanması gibi önlemleri içerir.
• Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Sağlamak: Tehlikeli etkenleri ortadan kaldırmak mümkün değilse, çalışanlara uygun KKD sağlanmalıdır. Kasklar, gözlükler, eldivenler ve iş ayakkabıları gibi ekipmanlar, çalışanları kazalardan ve meslek hastalıklarından korumaya yardımcı olabilir.
• Çalışanlara Eğitim Vermek: Çalışanlara, iş güvenliği ile ilgili yasal düzenlemeler, tehlikeli durumlar ve bunlardan korunma yöntemleri hakkında eğitim verilmelidir. Bu eğitimler, düzenli olarak tekrarlanmalıdır.
• Sağlık Kontrollerini Düzenli Olarak Yaptırmak: Çalışanların, maruz kaldıkları tehlikelere bağlı olarak düzenli olarak sağlık kontrollerinden geçirilmesi gerekir.
• İş Kazalarını ve Meslek Hastalıklarını Kaydetmek: İşyerinde meydana gelen iş kazaları ve meslek hastalıkları kayıt altına alınmalı ve gerekli analizler yapılmalıdır.

Çalışanların Alması Gereken Önlemler:

• İşveren Tarafından Sağlanan Eğitimlere Katılmak: İşveren tarafından verilen iş güvenliği eğitimlerine katılmak ve bu eğitimlerde verilen bilgileri dikkate almak önemlidir.
• Kişisel Koruyucu Donanımı Doğru Şekilde Kullanmak: KKD'yi talimatlara uygun şekilde kullanmak ve düzenli olarak kontrol ettirmek gerekir.
• Tehlikeli Durumları Bildirmek: Çalışma ortamında gözlemlenen tehlikeli durumlar mutlaka işverene bildirilmelidir.
• Sağlık Kontrollerine Katılmak: Düzenli olarak yapılan sağlık kontrollerine katılmak ve sağlık sorunları hakkında işvereni bilgilendirmek gerekir.
• Temiz ve Düzenli Bir Çalışma Ortamı Sağlamak: Çalışma alanının temiz ve düzenli tutulması da meslek hastalıklarının önlenmesine yardımcı olur.

Bunlara ek olarak:

• Yasal Düzenlemelere Uygunluk: İşverenler ve çalışanlar, iş güvenliği ile ilgili tüm yasal düzenlemelere uymak zorundadır.
• İletişim ve İşbirliği: İşverenler ve çalışanlar arasında açık ve şeffaf bir iletişim sağlanmalıdır. Çalışanlar, iş yerindeki tehlikeleri ve endişelerini rahatça dile getirebilmeli ve bu konularda geri bildirimde bulunabilmelidir.
• Kaza Sonrası Müdahale: İş kazaları ve meslek hastalıkları meydana geldiğinde, gerekli ilk yardım ve tıbbi müdahalenin sağlanması önemlidir. Ayrıca, kazaların ve hastalıkların nedenleri araştırılmalı ve benzer kazaların ve hastalıkların tekrarlanmaması için önlemler alınmalıdır.

Unutulmamalıdır ki, meslek hastalıklarını önlemek için tek bir yöntem yeterli olmayacaktır. Farklı yöntemlerin bir arada kullanılması ve sürekli bir iyileştirme çabası gösterilmesi gerekir.