İş Kazalarının Nedenleri

İş kazalarının nedenlerine dair çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Bu araştırmalar sonucunda iki neden belirgin olarak ortaya çıkar. Bu nedenler;

 

A- İnsana Bağlı Nedenler 

B- Fiziksel Ve Mekanik Çevre Koşullarına Bağlı nedenlerdir. 

İş kazalarının nedenlerine oransal şekilde bakacak olursak, %90'ı insana bağlı nedenler, %10'u ise  fiziksel ve mekanik çevre koşullarına bağlı olarak meydana gelmiştir. 

İnsana bağlı faktörlerden bahsedecek olursak bunlar, kişinin kişisel özellikleri, fizyolojik faktörler ve psikolojik faktörler olarak üç kategoriye ayrılmaktadır. 

 

A- İnsana Bağlı Nedenler 

1. Kişisel Özellikler

Kişisel özellikler şu şekilde sıralanabilir:

*Statü: Statü yükseldikçe çalışan kişi daha az tehlikeli işlerde çalışmaya başlar. 

*Yaş: Yaş ilerledikçe insan işini yaparken daha dikkatli olmaya çalışmaktadır. 

*Cinsiyet: Erkekler kadınlara nazaran daha çok iş kazasına uğramaktadır. 

*Kıdem: Kıdemi artan işçinin iş kazasına uğrama oranı azaldığı söylenebilir. 

*Medeni Durum: Bekar işçiler evli işçilere nazaran daha çok iş kazasına uğramaktadır. 

*Eğitim Düzeyi: Eğitim düzeyi arttıkça iş kazasına uğrama oranı düşmektedir. 

 

2. Fizyolojik Faktörler

Fizyolojik faktörler şu şekilde sıralanabilir:

* Fiziksel yetersizlikler: İşitme, duyma ve görme yetersizlikleridir. 

* Fiziksel uyumsuzluk: İşçinin bedeninin işin niteliğine uygun olmaması durumudur. 

* Uykusuzluk: İşçide dikkat eksikliğine neden olan, insanın direncini azaltan bir durumdur.

*  Yorgunluk: Ara dinlenme sürelerinin yetersiz olması, iş temposunun ve işin ağır olması durumunda oluşur.

 

3. Psikolojik Faktörler

Psikolojik faktörler şu şekilde sıralanabilir:

 

* Zihinsel yetenek

* Duygusal yapı

* Sakarlık 

* Duygusal Uyumsuzluk 

* Stres

* Aşırı güven duygusu

* Yapılan işe ve ortama uyum sorunu

* İhmalkarlık

 

B- Fiziksel Ve Mekanik Çevre Koşullarına Bağlı Nedenler 

Fiziksel ve mekanik çevre koşullarına bağlı nedenler üç gruba ayrılmaktadır. Bunlar:

 

1. Makinelerin Yol Açtığı Kazalar 

İşletmelerde, fabrikalarda makinelerin çok revaçta olması ve onların çok kullanılması, kullanan kişi yeterli bilgiye sahip değilse bu durum iş kazasına uğrama oranını arttırmaktadır. 

 

2. Üretim Organizasyonunun Yol Açtığı Kazalar 

İşverenlerin, işletmelerinde mal ve hizmet üretirken bu üretimi yapmak için işçiler ile maddi veya maddi olmayan unsurlar arasında bir üretim organizasyonu oluştururlar. Bu durum iş kazalarına neden olur.  

 

3. Çevresel Faktörlerin Yol Açtığı Kazalar

İşletmelerde, işyerlerindeki ısı, nem, gürültü, aydınlatma, radyasyon gibi nedenler iş kazalarının artmasına neden olabilmektedir. 

İş Kazalarını Azaltma Yöntemleri

İş kazaları, hem çalışanlar hem de işverenler için ciddi sonuçlara yol açabilen talihsiz olaylar dizisidir. İş kazalarını önlemek veya en aza indirmek için uygulanabilecek birçok yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemler genel olarak iki gruba ayrılır:

1. Teknik Önlemler:

• Tehlikeli Durumları Ortadan Kaldırma: Mümkün olduğunca, iş yerindeki tehlikeli durumları ortadan kaldırmaya öncelik verilmelidir. Bu, tehlikeli makinelerin korunması, çalışma alanlarının düzenli ve temiz tutulması ve uygun havalandırma sağlanması gibi önlemleri içerir.
• Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Sağlama: Tehlikeli durumları ortadan kaldırmak mümkün değilse, çalışanlara uygun KKD sağlanmalıdır. Kasklar, gözlükler, eldivenler ve iş ayakkabıları gibi ekipmanlar, çalışanları kazalardan korumaya yardımcı olabilir.
• Yangın Güvenliği: İş yerinde yangın söndürme ekipmanları bulundurulmalı ve çalışanlara yangın tahliye planı hakkında eğitim verilmelidir.

2. İdari ve Eğitimsel Önlemler:

• Risk Değerlendirmesi: İşverenler, iş yerindeki riskleri belirlemek ve bunlara karşı önlem almak için düzenli olarak risk değerlendirmesi yapmalıdır.
• Güvenlik Eğitimleri: Çalışanlara, iş güvenliği ile ilgili yasal düzenlemeler, tehlikeli durumlar ve bunlardan korunma yöntemleri hakkında eğitim verilmelidir. Bu eğitimler, düzenli olarak tekrarlanmalıdır.
• Güvenlik Kültürü Oluşturma: İşverenler, iş yerinde güçlü bir güvenlik kültürü oluşturmak için çaba göstermelidir. Bu, çalışanların güvenliğe önem vermelerini ve iş kazalarını önlemek için proaktif bir şekilde rol almalarını teşvik etmeyi içerir.
• İletişim ve İşbirliği: İşverenler ve çalışanlar arasında açık ve şeffaf bir iletişim olmalıdır. Çalışanlar, iş yerindeki tehlikeleri ve endişelerini rahatça dile getirebilmeli ve bu konularda geri bildirimde bulunabilmelidir.

Bunlara ek olarak:

• İstatistiklerin Takibi: İş kazalarının istatistikleri takip edilmeli ve bu verilere göre gerekli önlemler alınmalıdır.
• Kaza Sonrası Müdahale: İş kazaları meydana geldiğinde, gerekli ilk yardım ve tıbbi müdahalenin sağlanması önemlidir. Ayrıca, kazaların nedenleri araştırılmalı ve benzer kazaların tekrarlanmaması için önlemler alınmalıdır.

Unutulmamalıdır ki, iş kazalarını önlemek için tek bir yöntem yeterli değildir. Farklı yöntemlerin bir arada kullanılması ve sürekli bir iyileştirme çabası gösterilmesi gerekir.