BİLİŞSEL TERAPİ

 

 

1960'larda psikolog Aaron Beck tarafından oluşturulan Bilişsel Terapi, Bilişsel Davranış Terapisi'nin popüler bir türüdür. Bilişsel Terapi'de, edinilen bilgilerin sürekli olarak yorumlandığına, bu yorumlama işlemi sırasında da hatalara, yanlış inançlara ve olumsuz duygulara yol açıldığına inanılır. Tanımlanmış on ayrı yanlış düşünme kalıbı vardır ve bunlar bilişsel çarpıklıklar olarak adlandırılır. Davranışı değiştirebilmek için öncelikle düşünce sisteminin değişmesi gerekir ki bu da ancak var olan bilişsel çarpıklıkların düzeltilmesi yoluyla olabilir. Bu on bilişsel çarpıklık şunlardır:

 

1. Aşırı genellemeler yapmak: Tekil bir duruma bakarak genellemelere gitmek.

2. Olumlu seçeneğin elenmesi: Olumlu durumları yok saymak.

3. Ya hep ya da hiç düşüncesi: Mutlak değerler üzerinden düşünmek (ortada bir buluşma noktası olabileceğini düşünmemek).

4. Duygusal nedenleme: Bireyin durumu değerlendirirken gerçeklere objektif olarak bakmak yerine, düşüncelerin duygular tarafından şekillendirilmesine izin vermek.

5. Anlamadan yargıya varma: Destekleyen bir kanıt olmamasına rağmen en kötü sonucu beklemek.

6. Aşırı abartma ya da aşırı küçültme: Olumlu olayların küçültülmesi, olumsuz olayların büyütülmesi.

7. Zihinsel  süzgeç: Olumlu olayları görmezden gelip zihinsel olarak kötü olayları çekip çıkarma ve onlar üzerine yoğunlaşma.

8. Olmalı-olmamalı ifadeleri: Bireylerin nasıl olduğuna bakmak yerine nasıl olması gerektiğine bakmak.

9. Kişiselleştirme: Kendi kontrolü dışında olan şeyler için kendisini suçlama.

10. Damgalama ve yanlış damgalama: Kişinin kendisine ve başkalarına acımasızca ve yanlış yakıştırmalarda bulunması.

 

 

Bilişsel Davranış Terapisi'ne göre, bireyin olumsuz davranışının değiştirilebilmesi için olumsuz davranışa yol açan düşünceleri değiştirilmelidir. Rasyonel Duyuşsal Davranış Terapisi, Bilişsel Terapi ve Çoklumodel Terapi gibi yaklaşımlarla, bireyler negatif düşünme kalıplarını anlamayı ve onları alt etmeyi öğrenir ve negatif davranışlarla savaşma yetilerini geliştirirler