BİLİŞSEL PSİKOLOJİ

 

 

Bireyin bilgiyi nasıl elde edip nasıl işlediği ve nasıl koruduğuna yoğunlaşan psikolojideki branş türüne bilişsel psikoloji denir. Bilişsel psikoloji psikanalizden farklıdır; çünkü psikanalistin öznel algısına güvenmek yerine, bilişsel psikoloji zihinsel süreçleri öğrenmek için bilimsel araştırma yöntemlerini kullanır. Bugün 1950 ile 1970 arası sık sık 'Bilişsel Devrim' olarak ifade edilir; çünkü, işlem modelleri ve araştırma yöntemleri bu dönemde oluşturuldu. Bu kavram ilk kez Amerikalı psikolog Ulric Neisser tarafından 1967 yılında yayımlanan Bilişsel Psikoloji (Cognitive Psychology) adlı kitapta kullanıldı. Bilişsel psikolojinin iki varsayımı vardır:

 

Bilişsel Psikolojinin İki Varsayımı

 

1. Zihinsel süreçlerin farklı parçaları bilimsel yöntemle tanınabilir ve anlaşılabilir.

2. İçsel zihinsel süreçler ise algoritmalarla ya da bilgi işlem modellerinin kurallarıyla anlatılabilir.

 

DİKKAT

 

Bilişsel Psikoloji'de dikkat, bireyin özellikle kendi çevresinde mevcut bilgiyi nasıl aktif olarak işlediğiyle ilgilidir. Dikkat eyleminin 4 çeşidi vardır. 

 

DİKKATİN DÖRT ÇEŞİDİ

 

1. Odaklanmış Dikkat

 

 Belirli bir işitsel, dokunsal ya da görsel uyarıcıya verilen kısa vadeli tepki (ki bu sekiz saniye kadar kısa olabilir). Örneğin, çalan bir telefon ya da ani bir olay birinin birkaç saniyeliğine ona odaklanmasına sebep olabilir ama sonra yaptıkları işe geri dö. nerler ya da çalan telefonla alakasız bir şey düşünmeye başlarlar.

 

2. Sürekli Dikkat

 

 Gerçekleşmesi belli bir zaman alan devamlı ve tekrarlı bir işle ilgili sürekli sonuç veren bir dikkat seviyesidir. Örneğin, bir kişi bulaşık yıkarken sürekli bir dikkat sergiler ve bu iş bitene kadar devam eder. Eğer kişi odağını kaybederse işi yarıda bırakıp başka bir işe geçebilir. Çoğu yetişkin ve ergen bir işte yirmi dakikadan daha fazla sürekli dikkat gösteremez ve bunun yerine tekrar tekrar odaklanmayı seçerler (ki bu filmler gibi daha uzun süreli şeylere odaklanmalarını sağlar).

 

3. Bölünmüş Dikkat

 

 Aynı anda birçok şeye dikkatini vermek. Bu sınırlı bir yetenektir ve işlenen bilgi miktarına etki eder.

 

4. Seçici Dikkat:

 

 Diğerlerini filtrelerken belirli şeylere dikkatini vermek. Örneğin, gürültülü bir partideyken etrafında başka hisler olmasına rağmen birisiyle bir konuşmayı sürdürebilirsin.