OBSESİF-KOMPULSİF BOZUKLUK

 

Anksiyete bozukluğunun en aktif türüdür. Bu tür bozuklukta anksiyete, bireyin sabit, istenmeyen ve kurtulamadığı üzücü fikir ve düşüncelerden oluşan obsesyonlarından kaynaklanır. Kişi bu stresi gidermek için ritüel davranışlarda bulunur. Sonunda bu ritüeller zorunluluk (kompulsiyon) halini alır ve kişi bu davranışları tekrar etmeye devam eder. Bu kompulsiyonlar günlük rutini ciddi şekilde bozacak derecede karmaşık olabilir. Çoğu zaman kompulsiyonlar obsesyonlarla bağlantılıdır. Mesela, kişi her on dakikada bir ellerini yıkar; çünkü kirli olduklarını düşünmektedir. Ancak bu her kompulsiyona genellenemez.

Obsesif-kompulsif bozukluğu olan insanlar davranışne kadar irrasyonel olduğunun farkında olurlar ve durum onlar için sürekli can sıkıcı ve kafa karıştırıcı bir haline gelir. Obsesif kompulsif bozukluk her yaşta karşılaşılabilen bir durumken, belirtiler genellikle iki beirgin dönemde kendini gösterir: ergenlik öncesi-erken döOKB ve ileri yaşlarda-geç dönem OKB.

 

Obsesif kompulsif bozukluğun beş farklı türü vardır:

 

1. Kirlenme Obsesyonu Ve Temizlik Ve Yıkama Kompulsiyonu

 

 Kişi temiz olmadığını, hep kirli olduğunu hissetmesi durumunda, bu duygudan kurtulmak için sürekli ellerini yıkar. Öyle ki bu yıkama ritüeli bazen saatler alabilir.

2. Zarar Verme Ve Zarar Görme Obsesyonu Ve Kontrol Etme Kompulsiyonu

 

 Bu tür obsesif davranışa, evinin yanacağına inanan bir insanı örnek verebiliriz. Bu inancının bir sonucu olarak bu kişi, sürekli olarak tost makinesini, fırını, ekmek kızartma makinesini, sobayı kontrol eder; elektrik düğmelerinin kapalı olup olmadığına bakar; hatta sık sık evine uğrayıp yanıp yanmadığına bakar tarzda kompulsif davranışlar sergiler.

 

3. Soyut (Pure) Obsesyonlar

 

Bu tür obsesyonların gözler görülür tarzda kompulsiyonları yoktur. Bu obsesyonlar cinsel, dini ya da saldırgan nitelikte şeyler etrafında döner. Örneğin, kişi sürekli olarak kendisinin bir katil olduğu ve birini öldüreceği düşüncesini obsesyon haline getirmiş olabilir. Stresini gidermek için genellikle bireyin içinden sayması, dua etmesi ya da başka bazı kelimeleri tekrar etmesi gibi zihinsel ritüeller kullanılır.

 

 

4. Simetri Obsesyonu Ve Sayma, Sıralama, Düzenleme Kompulsiyonu

 

 Bu tür OKB yaşayan insanlar, nesneleri en mükemmel hale ulaştıklarına inanana kadar sıralamak ve düzenlemek için güçlü bir dürtüye sahiptirler. Bazı durumlarda bu kompulsiyon, eğer doğru şekilde yerine getirilirse bazı tehlikeleri engelleyeceği düşüncesi ile gerçekleştirilir. Örneğin bir kadın, eğer masasını düzenlerse, eşinin bir trafik kazasına karışmayacağını düşünebilir.

 

5. İstifçilik

 Genellikle hiçbir değeri olmayan nesneleri biriktirmek ve hiçbir şekilde onları elden çıkarmamak. Bu bazen insanların topladıkları yığınlar yüzünden kendi evlerinde yaşayamayacak hale gelmesine neden olur.