GENEL UYUM SENDROMU

 

 

Selye'ye göre, genel uyum sendromu üç aşamaya ayrılabiliyordu:

 

 

1. Alarm Reaksiyon

 

 Vücudun dengesinin bir stresör (bedenin uyum kapasitesini etkileyerek, stres tepkisinin gelişmesine neden olan çevresel faktörler) ya da dış uyaran tarafından ihlal edildiği ve bunun organizma tarafından ilk fark edildiği an yaşanan reaksiyondur. Bu ilk aşamada Cannon'un dövüş ya da kaç prensibi devreye girer kişiye durumla ilk anda baş edebileceği enerjiyi sağlamak üzere hormonlar salgılanır. Ortaya çıkan bu enerji eğer fiziksel bir aktivite ile kullanılmazsa, vücutta tahrip edici etkilere neden olabilir. Örneğin fazla miktardaki kortizol hormonu, kas dokusuna ve hücrelere zarar verir, bu zararlar, mide ülserine, yüksek kan şekerine ve felce bile neden olabilir. Fazla miktardaki adrenalin, beyin ve kalp damarlarına hasar verebilir ve bu da kalp krizi ve felç riskinin artmasına neden olur.

 

 

2. Adaptasyon

 

Vücudun dış uyarana karşı dengeyi yeniden kurmaya başladığı, onarım ve yenilenmeyi sağlamaya çalıştığı aşamadır. Direnç olarak bilinen bu süreç alarm aşamasından hemen sonra ortaya çıkar ve stres yaratan durum ortadan kalkana kadar devam eder. Stresli durum devam ettiği sürece vücut uyarılma durumunda kalır.

 

Bu sürecin çok sık tekrarlanmaya başlaması bireyin onarım için az zaman bulması nedeniyle sorunlar yaşamasına neden olur. Bu durumda birey sonraki aşamaya atlayacaktır.

 

3. Tükenme

 

 Organizmanın hem fiziksel hem de fizyolojik olarak stresörle savaşmak için ihtiyacı olan enerjisini tükettiği durumda ortaya çıkan aşamadır. Bu özellikle kronik stres durumunda görülür; zira kısa süreli stres durumlarında birey tüm enerjisini tüketmez. Enerjinin kaybıyla birlikte ise artık bireyin stresöre direnmesi mümkün olmaz.

 

Sonuç olarak stres seviyesi yükselebilir ve yüksek seviyede kalabilir. Kişi, adrenal yorgunluk, tükenmişlik, aşırı yük, uyumsuzluk ya da fonksiyon bozukluğu yaşayabilir. Kronik stresin vücut ve zihin üzerindeki etkileri oldukça çarpıcıdır. Organ ve dokulardaki sinir hücreleri zarar görebilir, bellek ve düşünme bozulabilir ve kişinin anksiyete ve depresyona yatkınlığı artabilir. Yüksek düzeyde stres ayrıca romatoid artrit vi inci ve kalp hastalıklarına da neden olabilir.