Liderlikte Modern Yaklaşım

 

Modern yaklaşım denildiğinde aklımıza ilk olarak eskilerin yerine yeni şeylerin uygulamaya konduğu gelmektedir. Bugünkü konumuzda liderlikteki modern yaklaşımdan bahsedeceğim. Liderlikteki moder yaklaşımlar kendi arasında 5 gruba ayrılmaktadır. Bunlar;

·         Karizmatik Liderlik Kuramı

·         Dönüştürücü Liderlik Kuramı

·         Etkileşimci Liderlik Kuramı

·         Narsistik Liderlik Kuramı

·         Otantik Liderlik Kuramı

 

 

Bu kuramları gelin tek tek birlikte ele alalım.

 

1. Karizmatik Liderlik Kuramı

 

Karizma kavramının kökenine baktığımızda Yunanca bir kelime olan Khoris kelimesinden gelmektedir. Anlamı ise bağışlanmış, ihsan edilmiş anlamlarına gelmektedir.

Karizma kavramını yönetim bilimine kazandıran kişi olarak karşımıza Max Weber çıkmaktadır. Max Weber karizma kavramını karizmatik otorite şeklinde kullanmıştır.

Peki Karizmatik Liderlik Nedir?

House, Karizmatik Liderlik Yaklaşımı’na yönelik çalışmalar yapmıştır. Housa’a göre karizmatik liderin ihtiyaç duyacağı unsurlar; liderin kendine güvenmesi , inanç, güç ve ideallere sahip olmadır.

Karizmatik gücün kaynağı lider olan kişinin kendi kişiliği ile alakalıdır. Lider olarak kabul ettiğimiz kişinin diğer insanlara ilham olabilmesi bu gücün temelini oluşturmaktadır. Astlar, lideri kendilerine ne kadar özümseyebilirse o kadar lidere bağlılık gösterecektir ve verilen emirleri yerine getirecektir. Karizmatik güçte kişisel özellikler ön plandadır makam ve unvan arka planda kalmaktadır.

Conger ve Kanungo, karizmatik liderin özellikleri konusunda en ayrıntılı analizi yapmışlardır. Onlara göre karizmatik lider ; gelenek ve göreneklere göre hareket etmeyen, kendilerine güvenen ve iddialı kişilerdir, bu köklü değişimleri tercih etmektedirler. Örnek, Mustafa Kemal ATATÜRK.

Karizmatik Liderin Sahip Olduğu Özellikler

·         Etkileme gücünün yüksek olması,

·         Özgüvenin yüksek olması,

·         Baskın olma ihtiyacı duyması,

·         Risk almaktan korkmamak,

·         Kararlı olmak,

·         Kriz anlarında radikal çözümler üretebilme yeteneğidir.

Karizmatik lider, kişileri etkileyebildiği zamanlarda ortaya çıkmaktadır. Karizmatik liderin kişileri etkileyebilmesi için çalışanların gözünde etkileyici olması gerekir ve o kişileri olumlu anlamda etkilemesi gerekir.

2.Dönüştürücü Liderlik Yaklaşımı

 

Dönüştürücü liderlik yaklaşımı ilk olarak Burns tarafından ortaya atılmış, Bass tarafından geliştirilmiş bir yaklaşımdır. Bu liderlikte çalışanların bireysel farklılıklarına önem verme, onları harekete geçirme vb. özellikler liderin yeteneği olarak görülmüştür.

Dönüştürücü liderler, tüm diğer liderlerin kişisel özelliklerine sahiptirler. Ayrıca bu liderler de karizmatiktir.

Madsen ve Albrechtsen’e göre karizmatik liderler ve dönüştürücü liderler kutsal bir kahraman ve kutsal bir kişiliktir. Dönüştürücü liderlik ilişki odaklı liderlik şeklinde de adlandırılır.

Dönüştürücü liderler çalışanların duygu ve düşüncelerini dönüştürerek onların beklentilerinin üzerinde bir performans sağlamalarına yardımcı olan liderlik tarzıdır. Dönüştürücü liderler genelde kriz anlarında ön plana çıkmaktadırlar.

 

3. Etkileşimci Liderlik Yaklaşımı

 

Etkileşimci liderler, çalışanların geçmiş faaliyetlerindeki performanslarını dikkate alarak çalışanların performanslarını yükseltmeyi amaçlayan liderlik yaklaşımıdır. Bir diğer adı transaksiyonel liderliktir. Bu liderler, çalışanların performanslarını arttırmak için ödüllendirme, statü ve para gibi araçları kullanmaktan çekinmezler.

Etkileşimci liderler gelenekçi yapıya sahip olmakla birlikte bu geleneklerin olumlu olanlarını geleceğe taşıma gayelerini içlerinde barındırırlar. Bu liderler tasarruf politikasını benimseyen işletmelerde ön plana çıkmaktadır.

Etkileşimci liderler, lider ile çalışanlar arasındaki ilişkilere odaklanırlar. Onlara göre çalışanlar kendilerinden beklenen kadarını yapmaktadırlar.

Etkileşimci liderliğin üç boyutu vardır. Bunlar;

·         Koşulsuz ödül,

·         İstisnalarla yönetim

·          Adam Smith’in ünlü sözü olan Bırakınız Yapsınlar Tarzındaki Liderliktir.

 

4. Narsistik Liderlik Yaklaşımı

 

Narsisizm kavramı Yunan mitolojisinden gelmektedir. Rivayete göre Narkissos isimli biri sudaki yansımasını görüp o yansımaya aşık olur ve ömrünü yansımasını izleyerek tüketir.

Narsisizm bir kişilik bozukluğudur. Bu kişilik bozukluğunda beğenilme ihtiyacı had safhada olup empati duygusu yok denecek kadar azdır.

Liderlik açısından ele alındığında narsist liderler büyük konuşmalar yapan planlarından herkesin haberdar olduğu kişilerdir. Üretken narsist liderler ve üretken olmayan narsist liderler olmak üzere ikiye ayrılır.

Üretken narsist liderler yapacakları işi sadece kendisi için değil peşinden gelen hayranlarını da etkilemek için yaparlar. Bu liderler kendilerinden bir iz bırakmak peşindedirler. Narsist liderler kendi kurallarına göre iş yapmak isterler. Bu liderler risk almayı severler.

 

5. Otantik Liderlik Yaklaşımı

 

Otantik, İngilizce bir kavram olan authentic kelimesinden gelir. Anlamı orijinal, gerçek, hakiki demektir.

Liderlik açısından ele alındığında kendini bilen, kusurları ile kendini kabullenen kişiler için otantik lider kavramı kullanılır. Otantik liderler duygu, düşünce, inanç ve eğilimlerini özgürce ifade edebilmektedir.

Walumbwa ve arkadaşlarına göre otantik liderliğin bileşenleri vardır. Bunlar;

·         İçselleştirilmiş ahlak anlayışı

·         Öz farkındalık

·         Karar verirken bilgiyi dengeli kullanmaktır.